info
Dankzij subsidies vanuit de provincie Vlaams Brabant en het Strategisch Project Getestreek, kregen we de kans om in 2024 een gloednieuwe groene oase in te richten. De locatie? De prachtig ommuurde weide rond het Paenhuys, gelegen in het hart van Hoegaarden en op een boogscheut van de Chiro.
Participatie avonden
In het voorjaar van 2024 gingen we in gesprek met verenigingen die voordien al eens op de wei kwamen, zoals ’t Paenhuys en de Chiro. Daarnaast organiseerden we drie open avonden om, samen met geïnteresseerde inwoners, te dromen en te denken over hoe we op deze plek landbouw, educatie en ontmoeting konden samenbrengen. Deze participatie-avonden werden begeleid door Avansa Oost-Brabant, een vzw die burgers, organisaties en besturen ondersteunt in hun zoektocht naar een sociaal-rechtvaardige en duurzame samenleving.
De eerste avond in februari stond in het teken van dromen: we bespraken het kader waarbinnen we konden dromen, brainstormden, verzamelden allerlei ideeën en polsten daarbij ook naar de bezorgdheden en het draagvlak.
Op de tweede avond in maart dachten we hierop verder: we koppelden de verzamelde ideeën terug en werkten die in thematische groepjes verder uit. We gaven een aanzet voor een visie, deden suggesties over samenwerking en beheer van de wei en tekenden de eerste ontwerpschetsen.
Op basis hiervan tekende het Regionaal Landschap Zuid-Hageland een voorstel uit en stelden we een eerste visietekst en beheervoorstel op. Op de derde avond kregen de aanwezigen nog de kans om aan aantal aanpassingen op dit voorstel door te voeren.
Door met elkaar in gesprek te gaan, werden ideeën opengetrokken en verbeterd, bezorgdheden opgemerkt en compromissen gezocht, en groeide de goesting om er een mooie en gedeelde plek van te maken.
Zoektocht naar een landbouwer
Omdat landbouw een belangrijke rol speelt in dit project zijn we op zoek gegaan naar een landbouwer die het zag zitten om (een deel van) zijn bedrijfsvoering op deze wei uit te voeren. Dat was niet vanzelfsprekend, want we waren op zoek naar een landbouwer die een meerwaarde zag in het samengaan met de andere functies zoals educatie en ontmoeting. Via een open oproep kregen geïnteresseerden de kans om een voorstel in te dienen. Uiteindelijk was de lokaal samengestelde jury unaniem in haar keuze voor een Bram Vanhoof van La Pailotte, die in de wei een goede locatie zag voor de teelt van wilgen (voor o.a. mandenvlechten) en fruit.
Ontwerp
In de eerste plaats wilden we op de wei een groene ruimte creëren waarin jong en oud, recreatie en educatie, ontmoeting en erfgoed, biodiversiteit en kleinschalige voedselproductie hand in hand gaan. We wilden daarbij zeker betrokkenheid en waardering creëren voor duurzame en lokale landbouw, met aandacht voor het historische karakter van de wei. Vrijwel alle voorstellen die tijdens de participatiesessies naar voor kwamen, hebben het uiteindelijke plan gehaald.
Voor het finale ontwerp, hier te zien , werd het plan uit het participatietraject lichtjes aangepast in functie van de landbouwactiviteit. Het plan moest immers ook een economisch rendabel project worden voor de landbouwer. In het ontwerp kunnen we volgende zones onderscheiden:
Landbouw: enerzijds twee boomgaarden (met hoog- en laagstam) en een wilgenplantage voor de landbouwer, anderzijds een wijngaard met druiven voor en door de Wijngilde. Deze stukken zijn de verantwoordelijkheid van landbouwers in kwestie, wat dus ook wilde zeggen dat die stukken voldoende groot moesten zijn om economisch interessant te blijven. Deze zones zijn doorgaans niet publiek toegankelijk – al is het maar om de schapen niet te storen – maar worden opengesteld tijdens gezamenlijke activiteiten.
Verweving recreatie en landbouw: de Chiro krijgt er een speelweide bij, al zullen ze deze wei wel af en toe moeten afstaan aan de schapen die het gras kort moeten houden.
Recreatie: Uit het participatietraject kwam ook de duidelijke wens om van de wei een bruisende plek te maken die gebruikt kan worden door scholen en sociaal–culturele verenigingen. Scholen en andere verenigingen vroegen dan weer om een multifunctionele ontmoetingsruimte waar groepen en klassen buiten les konden volgen. Tegelijkertijd willen we ook waken over het evenwicht tussen een ‘levendige’ en een ‘rustige’ plek, zeker waar de wei grenst aan buren. Deze – permanent toegankelijke – recreatiezone bestaat uit een openbare zone met wandelpad doorheen de wilgenplantage langs de oude muur met leifruit, een poel in de natte zone, een speelheuvel en een amfitheater, een pergola voor schaduw en enkele picknickbanken.
Visie en beheer
Uit de participatiesessies kwam naar voren dat de wei een gedeelde plek moest worden, waarbij zowel ‘t Paenhuys, de landbouwers als de andere gebruikers mee verantwoordelijkheden opnemen in het realiseren en beheren van de plek. Er werd duidelijk dat er nood is aan één aanspreekpunt en een kerngroepje van betrokkenen, omringd door een bredere groep van gebruikers en sympathisanten. Maar goed, dat is de theorie. Uiteindelijk willen we de plek gebruiken als experimenteerruimte, waar samenwerkingen en ontmoetingen organisch kunnen ontstaan en groeien.
